MAJAJI NA MAHAKIMU TUNA WAJIBU WA KUDUMISHA AMANI YA TAIFA KUPITIA KAZI ZETU: JAJI MKUU

·       Awakumbusha Majaji na Mahakimu kushughulikia mashauri ya uchaguzi kwa haki

·       Awakumbusha Majaji na Mahakimu kuzingatia viapo walivyokula wakati wa uapisho wao

Na MARY GWERA, Mahakama-Dodoma

Mahakama ya Tanzania ina nafasi kubwa ya kuhakikisha kuwa, nchi inakuwa katika hali ya amani na utulivu kwa kusimamia ipasavyo jukumu la utoaji haki kwa kuzingatia Katiba na Sheria za nchi.

Hayo yameelezwa leo tarehe 28 Agosti, 2025 na Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju kwenye ukumbi wa mikutano wa Makao Makuu ya Mahakama ya Tanzania jijini Dodoma wakati akifungua Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi yanayotolewa kwa Majaji wa Mahakama Kuu.

“Katika kutekeleza jukumu hili, Mahakama inapaswa kuzingatia masharti ya Ibara ya 107A (a) - (e) ya Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambayo yanaweka misingi ya utoaji haki, pamoja na Ibara ya 107B inayoelekeza kuwa, katika kutekeleza jukumu hilo la utoaji haki Mahakama zote zitakuwa huru na zitalazimika kuzingatia masharti tu ya Katiba na yale ya sheria za nchi,” amesema Mhe. Masaju.

Aidha, Jaji Mkuu amewataka Majaji na Mahakimu kutekeleza jukumu la utoaji haki inavyotakiwa kwani ni kazi ambayo wamekasimiwa na Mungu na inatambulika hata kwenye Vitabu Vitakatifu vya Mungu ikiwemo Biblia na Quran, na kuwasihi kusoma Biblia kwenye vitabu vya ‘Kumbukumbu la Torati 4:2, 6, na Mambo ya Nyakati 19: 6-7.

Akizungumzia kuhusu Uchaguzi Mkuu unaotarajiwa kufanyika tarehe 29 Oktoba, 2025 na umuhimu wa mafunzo hayo, Mhe. Masaju amesema kuwa, kila Jaji au Hakimu anapaswa kufahamu kwamba, mashauri ya uchaguzi ni mashauri yenye mvuto wa kipekee na yanapaswa kushughulikiwa kwa umakini na mapema ipasavyo.

 Vilevile, amesema ni muhimu kukumbuka kuwa Uchaguzi Mkuu unabeba mustakabali wa taifa kwa kuingiza kazini Serikali ambayo kimsingi inapata mamlaka kupitia wananchi, na kwa vile Serikali kwa mujibu wa Ibara ya 8 ya Katiba inatokana na Wananchi ndio maana hata kiwango cha kuthibitisha madai kuwa uchaguzi ni batili ni kile cha kwenye mashauri ya jinai, yaani pasipo kuacha shaka.

“Tunao uwezo mkubwa wa kutekeleza wajibu wetu, umuhimu wa mafunzo haya ni kubadilishana uzoefu kuhusu mashauri ya uchaguzi, zingatieni kujiamini katika usikilizaji wa mashauri hayo, jiridhisheni pasipo na shaka kabla ya kutoa uamuzi,” amesema Jaji Mkuu.

Aidha, amewasihi Majaji hao kusoma Sheria mbalimbali zinazosimamia masuala ya Uchaguzi wa Rais, Wabunge na Madiwani ikiwemo Sheria Na.1 ya mwaka 2024, Sheria ya Vyama vya Siasa, Sura ya 250 Toleo la 2023, Sheria ya Tume Huru ya Uchaguzi, Sheria Na. 2 ya Mwaka 2024, Sheria ya Gharama za Uchaguzi ya Mwaka 2010, Sheria ya Jeshi la Polisi na Huduma Saidizi, Sura 322 Toleo la 2023, ili kuwa na ufahamu kuwa ni makosa gani yanaweza kubatilisha uchaguzi na ni mazingira gani yanaweza kusababisha uchaguzi ukahairishwa.

Kadhalika, Mhe. Masaju ametoa rai kwa kila Taasisi inayohusika katika mchakato wa Uchaguzi Mkuu wa 2025 kuhakikisha kuwa, inatekeleza wajibu wake ipasavyo.

Jaji Mkuu amezitaja baadhi ya Taasisi hizo kuwa ni pamoja na Tume Huru ya Taifa ya Uchaguzi, Ofisi ya Msajili wa Vyama vya Siasa, na Jeshi la Polisi. Hivyo, ni muhimu kwa taasisi hizo kukumbuka kuwa, sheria zinaendelea kufanya kazi kipindi hicho chote cha uchaguzi.

Kwa upande wake, Jaji wa Mahakama ya Rufani Tanzania na Mkuu wa Chuo cha Uongozi wa Mahakama (IJA) Lushoto, Mhe. Dkt. Paul Kihwelo amesema kuwa, lengo la mafunzo hayo ni kuimarisha uwezo wa Maofisa Mahakama, yaani Majaji na Mahakimu katika namna bora ya kuendesha mashauri ya uchaguzi ili kuwaweka tayari kushughulikia kwa weledi na mapema ipasavyo mashauri hayo pale ambapo wadaawa watakuwa wamegonga milango ya Mahakama kutafuta haki.

Mhe. Dkt. Kihwelo amesema kuwa, Kundi la kwanza la Mafunzo hayo limejumuisha jumla ya Majaji Wafawidhi na baadhi ya Majaji wa Mahakama Kuu 49 na yamepangwa kutolewa kwa awamu kwa Majaji wa Mahakama ya Rufani, Majaji wa Mahakama Kuu, Naibu Wasajili pamoja na Mahakimu Wakazi Wafawidhi.

Mafunzo hayo yameandaliwa na Mahakama ya Tanzania kwa kushirikiana na Chuo cha Uongozi wa Mahakama (IJA) Lushoto.

  

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju akifungua Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi yanayotolewa kwa Majaji wa Mahakama Kuu leo tarehe 28 Agosti, 2025  kwenye ukumbi wa mikutano wa Makao Makuu ya Mahakama ya Tanzania jijini Dodoma.

Picha mbalimbali za Washiriki wa Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi ambao ni Majaji Wafawidhi na sehemu ya Majaji wa Mahakama Kuu wakifuatilia hotuba ya ufunguzi wa mafunzo hayo iliyokuwa ikitolewa na Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju (hayupo katika picha).

Jaji wa Mahakama ya Rufani Tanzania na Mkuu wa Chuo cha Uongozi wa Mahakama (IJA) Lushoto, Mhe. Dkt. Paul Kihwelo akitoa neno wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi kwa Majaji wa Mahakama Kuu. 

Jaji Kiongozi wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Dkt. Mustapher Mohamed Siyani akitoa neno la utangulizi wakati wa hafla ya ufunguzi wa

Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi yanayofanyika kwenye ukumbi wa mikutano wa Makao Makuu ya Mahakama ya Tanzania jijini Dodoma. 

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju (katikati) akiwa katika picha ya pamoja na Majaji Wafawidhi na sehemu ya Majaji wa Mahakama Kuu wanaoshiriki katika Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi. Aliyeketi kushoto ni Jaji wa Mahakama ya Rufani Tanzania na Mkuu wa Chuo cha Uongozi wa Mahakama (IJA) Lushoto na kulia ni Jaji Kiongozi wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Dkt. Mustapher Mohamed Siyani.

Meza Kuu ikiongozwa na Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju (katikati) katika picha ya pamoja na Wawezeshaji wa mafunzo hayo.

Meza Kuu ikiongozwa na Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju (katikati) wakiwa katika picha ya pamoja na baadhi ya Wanachama wa Chama cha Majaji na Mahakimu Wanawake Tanzania (TAWJA) wanaoshiriki katika Mafunzo hayo.

Meza Kuu katika picha ya pamoja na Sekretarieti ya Maandalizi ya Mafunzo ya Namna Bora ya Uendeshaji wa Mashauri ya Uchaguzi.

(Picha na MARY GWERA, Mahakama)

 

SENIOR KENYAN JUDICIAL OFFICERS ARE IN TANZANIA FOR BENCHMARKING

By FAUSTINE KAPAMA-Judiciary, Dodoma

SEVENTEEN judicial officials from Kenya are in Tanzania for benchmarking of various issues, including reforms that have been made by the Judiciary of Tanzania in the dispensation of justice.

Led by Deputy Chief Registrar of the Judiciary of Kenya, Hon. Paul Maina, the delegation arrived at the Julius Nyerere International Airport in Dar es Salaam on August 24, 2025 mourning and were lovingly received by Senior Deputy Registrar of the High Court of Tanzania, Hon. Sundi Fimbo.

On August 25, 2025 in the morning, the Kenyan delegation travelled to the Kisutu Training Centre at the Kisutu Resident Magistrate’s Court in the Commercial City of Dar es Salaam, as the first point of five days’ benchmarking visit, to get insights on the Judiciary of Tanzania electronic system.

While at the Centre, members of the delegation got reflection on Electronic Case Management System [ECMS] in court business process, its historical development and operational features. They also got a presentation on mobile court by sharing information on infrastructure reform.

Later in the afternoon of the day, the delegation visited the Temeke Integrated Justice Centre for Family Matters to continue sharing experiences of the Judiciary of Tanzania Mobile Courts.

On the second day of the tour, the delegation boarded the Tanzania Standard Gauge Railway (SGR), an electricity train, enroute to the Capital City of Dodoma and went straight to the Judiciary Square, the Headquarters of the Judiciary of Tanzania, to continue with the visit.

While at the Judiciary Square, members of the delegation got memorable photographs infront of the biggest Judiciary Headquarters’ building in Africa and the sixth in the Word, measuring ​​63,244 square meters, with 510 offices, 10 open courts and 23 conference rooms.

They later received a presentation on Judiciary led reforms, wherein were taken through on the Judiciary of Tanzania reform journey and also got insights on the implementation of Realtime Translation and Transcription in the courts and business intelligence.

On the third day of the benchmarking visit, the Kenyan delegation got another presentation on business process re-engineering and reviewing laws and rules of procedure for effective case clearance and received experiences of how the reforms have reduced time and cost of litigation and improve public satisfaction.

Later in the evening session, the delegation received a presentation on case management and performance evaluation system in the Judiciary of Tanzania and got experience on case management and staff performance evaluation for effective justice services delivery.

Om the fourth day, the delegation paid a courtesy call with the Chief Registrar of the Judiciary of Tanzania, Hon. Eva Kiaki Nkya and held brief talks on collaboration issues between the two judiciaries. She assured the delegation of all support and assistance during the tour.

The Chief Registrar also extended warm welcomed to the delegation and conveyed messages of the Chief Justice, His Excellence George Mcheche Masaju, as well as the Principal Judge, Hon. Mustapher Mohamed Siyani, that they are aware of the benchmarking visit.

Thereafter, the delegation visited the Judiciary Virtual Situation Room where they got insights of virtual tool for data visualization, data mining and infrastructure data management for business information and management decision making.

The Kenyan delegation also visited the Call Centre where they got insights of the call centre and the daily operation system management and use of data and information from the public through the Centre.

Other members of the delegation are Chief of Staff, Office of the Chief Justice, Ms. Rose Wachuka, Director of Human Resources Management, Dr. Elizabeth Kalel, Director of Audit and Risk Management Ronald Wanyama and the Legal Counsel in the Office of the Deputy Chief Justice, Dr. Masha Baraza.

Others are Deputy Director of Public Affairs and Communication Catherine Wambui, Deputy Director of Building Services Unit, Arch. Maxwell Suero, Deputy Registrar at the Supreme Court, Hon. Alice Mukenga, Assistant Director of Library Services Ruth Andiva and Assistant Director of Supply Chain Management Doreen Mwirigi.

In the same boat are head of Resource Mobilization Unit Lucy Njaramba, Legal Counsel in the Office of the Chief Registrar Kennedy Ogutu, Assistant Deputy Registrar, Hon. Benson Letiktik, Assistant Director in the Office Administration Christine Koki, Senior Office Administrator Rachel Mutugu, Court Administrator Stephen Kirira and Protocol Officer Qatamur Barako.

This is the second time officials from the Judiciary of Kenya to come to Tanzania for benchmarking of different reforms made by the Judiciary of Tanzania. The firm batch was led by the Chief Registrar, Hon Winifrida Mokaya in May 2025.

The Chief Registrar of the Judiciary of Tanzania, Hon. Eva Kiaki Nkya [left] exchange views with her guest, the Deputy Chief Registrar of the Judiciary of Kenya, Hon. Paul Maina when the Kenyan judicial officers paid courtesy call as part of their benchmarking visit to the Judiciary of Tanzania. The picture below shows the Chief Registrar receiving a gift from the Kenya's Judiciary Deputy Chief Registrar.

Deputy Chief Registrar of the Judiciary of Kenya, Hon. Paul Maina signing in a visitors book after arriving in the Office of the Chief Registrar of the Judiciary of Tanzania.

The Kenyan delegation led by Deputy Chief Registrar of the Judiciary of Kenya, Hon. Paul Maina [above and below] inside the office of the Chief Registrar of the Judiciary of Tanzania.

Kenyan judicial officers received a presentation at the Judiciary Virtual Situation Room as part of the benchmarking visit. Picture below, the officials getting first hand information about the Call Centre of the Judiciary of Tanzania.

Kenyan Judiciary Officials receiving a presentation on Judiciary of Tanzania led reforms and how such reforms have reduced time and cost of litigation and improve public satisfaction.

The Chief Registrar of the Judiciary of Tanzania, Hon. Eva Kiaki Nkya [ the fifth from right in the front roll] in a group picture with the delegation from Judiciary of Kenya. In the picture below, the Chief Registrar is the fourth from right.

A set of memorable pictures of the delegation [two above and two below] upon their arrival at the Judiciary Square in the Capital  City of Dodoma.

MAMA MZAZI WA JAJI MANDIA AZIKWA

Na YUSUFU AHMADI-IJA, Lushoto

Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Kanda ya Tanga, Mhe. Katarina Revocati Mteule, hivi karibuni aliongoza waombolezaji kwenye maziko ya aliyekuwa mama mzazi wa Jaji wa Mahakama Kuu Divisheni ya Ardhi, Mhe. Nehemia Ernest Mandia, Bi Alice Mandia, aliyefariki Dunia Agosti 20, 2025 katika Hospitali ya Wilaya ya Lushoto.

Bi. Mandia, ambaye alijaliwa kuishi hapa duniani kwa miaka 90, akiwa alizaliwa Septemba 17, 1935, alizikwa Agosti 25, 2025 majira ya jioni pembeni mwa makaburi ya mumewe, Jaji Mstaafu wa Mahakama ya Rufani Tanzania, Mhe. Ernest Mandia na mwanaye Julius Mandia.

Katika salamu zake zilizosomwa kwa niaba yake na Jaji wa Mahakama ya Rufani, Mhe. Gerson Mdemu, Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju, aliwapa pole wafiwa na kubainisha kuwa uongozi wa Mahakama upo pamoja nao katika kipindi hiki cha majonzi.

Naye Mhe. Mteule alitoa salamu za Mahakama Kuu ya Tanzania na kuwasihi wafiwa kuwa na subira katika kipindi hiki kigumu cha kumpoteza mpendwa wao. 

Kwa upande wake, Chuo cha Uongozi wa Mahakama Lushoto (IJA) kilishiriki kikamilifu katika maziko hayo ambapo Mkurugenzi wa Mafunzo ya Kimahakama, Mhe. Dkt. Patricia Kisinda alimwakilisha Mkuu wa Chuo na Jaji wa Mahakama ya Rufani, Mhe. Dkt. Paul Kihwelo.

Mhe. Dkt. Kisinda alisema kuwa uongozi wa Chuo umepokea kwa majonzi makubwa kufuatia kifo hicho na kuahidi kuendelea kushirikiana na wafiwa katika kipindi chote cha maombolezo.

Askofu wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri Tanzania (KKKT), Dayosisi ya Kaskazini Mashariki, Dkt. Msafiri Joseph Mbilu aliongoza ibada hiyo ya maziko na kuwahimiza waombolezaji kutenda mema na kutowafanyia Watoto ukatili.

Viongozi wengine wakiwemo Makatibu Wakuu wa Wizara, Viongozi wa Mkoa wa Tanga na Wilaya ya Lushoto pamoja na wananchi kwa ujumla walihudhuria maziko hayo yaliyofanyika katika Kata ya Magamba.

Wasifu wa marehemu unaonesha kuwa Bi Alice alijaliwa kupata watoto 10 na wajukuu kadhaa. Aidha, wasifu huo unaonesha kuwa enzi za uhai wake, Mama Mandia alifanya kazi za uuguzi na alistaafu utumishi wa umma mwaka 1985.

Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Divisheni ya Ardhi, Mhe. Nehemia Ernest Mandia akiwa katika mazishi ya mama yake mzazi, Bi. Alice Mandia katika eneo la Magamba wilayani Lushoto mkoani Tanga.

Jaji wa Mahakama ya Rufani, Mhe. Gerson Mdemu akitoa salamu za rambirambi kwa niaba ya Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Masaju.

Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Kanda ya Tanga, Mhe. Katarina Revocati Mteule akitoa salamu za Mahakama Kuu ya Tanzania.

Mkuu wa Wilaya ya Lushoto, Mhe. Zephania Sumaye akitoa salamu za rambirambi kwenye maziko hayo.

 Askofu wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri Tanzania (KKKT), Dayosisi ya Kaskazini Mashariki, Dkt. Msafiri Joseph Mbilu akiongoza ibada ya maziko.

Mkurugenzi wa Mafunzo ya Kimahakama wa Chuo cha Uongozi wa Mahakama Lushoto (IJA), Mhe. Dkt. Patricia Kisinda akiwasilisha salamu kwa niaba ya Mkuu wa Chuo na Jaji wa Mahakama ya Rufani, Mhe. Dkt. Paul Kihwelo.

Habari hii imehaririwa na FAUSTINE KAPAMA-Mahakama, Dodoma

 

MAHAKAMA KUU DIVISHENI YA KAZI YAZINDUA JUZUU ZA MAAMUZI YA MIGOGORO YA KAZI

·       Jaji Mfawidhi Dkt. Mlyambina aainisha faida lukuki za Juzuu

Na MARY GWERA, Mahakama-Dar es Salaam

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju jana tarehe 25 Agosti, 2025 alizindua juzuu mbili za maamuzi ya Mahakama Kuu kuhusu migogoro ya kazi nchini lengo mojawapo likiwa ni kusaidia kutoa mwongozo wa moja kwa moja kwa vyombo vya chini kama vile Tume ya Usuluhishi na Uamuzi (CMA) pamoja na Mahakama ya Kazi yenyewe.

 

Juzuu ya kwanza ni ya kipindi cha 2010 hadi 2022, na ya pili ikihusu miaka ya 2023 hadi 2024 ambazo zimekusanya kwa pamoja maamuzi muhimu yaliyotolewa na Mahakama Kuu katika muktadha wa kuendesha na kuamua mashauri ya kikazi.

 

Akizungumza wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa ya Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) jijini Dar es Salaam, Mwenyeji wa shughuli hiyo ambaye ni Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina amesema uchapishaji wa Juzuu hizo umefadhiliwa na Wadau wa Shirika la Kazi Duniani (ILO) Kanda ya Afrika Mashariki na Mfuko wa Hifadhi ya Jamii wa PSSSF na kuchapishwa na Elite Publishers’.

“Maamuzi ya Mahakama Kuu bado yana uzito mkubwa wa kisheria kwa sababu yana sifa ya kuripotiwa (reportable decisions), uwepo wa juzuu hizi ni msaada mkubwa kwa Majaji, Wasuluhishi na Waamuzi katika kutoa maamuzi yaliyojengeka katika misingi ya kanuni, tafsiri, na maamuzi yaliyokwishatolewa,” alisema Jaji Mfawidhi huyo.

Alisema kuwa, Juzuu hizo zitawaongoza wanasheria, watetezi wa haki kazi, wanafunzi, watafiti na wanazuoni wa sheria kuelewa mwenendo wa tafsiri za kisheria katika migogoro ya ajira.

 

“Mahakama ya Kazi ni Kitengo maalum (Specialized Division), hivyo, ina wajibu wa kukuza sheria (jurisprudence) na hasa kwa kuzingatia kwamba sheria zetu za kazi bado ni changa na zinakabiliwa na changamoto mbalimbali ikiwa ni pamoja na ukuaji wa teknolojia na akili unde,” ameeleza Mhe. Dkt. Mlyambina.

 

Aliongeza kwamba, japokuwa Divisheni ya Kazi inasikiliza migogoro ya kazi pekee, kupitia Tangazo la Serikali Namba 209 la 2010 Mahakama Kuu Kanda zote isipokuwa Kanda ya Dar es Salaam na Divisheni nazo zinasikiliza migogoro ya Kazi. Hivyo juzuu hizo zikitumika kama rejea na kusaidia kupunguza maamuzi kinzani.

 

“Juzuu hizi zikitumika kama rejea zitasaidia kuona takwimu za maamuzi yote yaliyoamriwa kwa kuchochea ukuaji wa Uchumi sanjari na matakwa ya kifungu cha 3 (a) Cha Sheria ya Ajira na Mahusiano Kazini kinachoelekeza kuchochea maendeleo ya kiuchumi kupitia ufanisi wa kiuchumi, uzalishaji na haki ya kijamii,” alisisitiza Jaji Mfawidhi huyo.

 

Mbali na faida hizo, Jaji Mlyambina aliongeza kuwa, juzuu hizo zitatumika kama kumbukumbu ya maamuzi ya Mahakama ya Kazi kwa ajili ya rejea ya sasa na hata nyakati za baadae endapo kutakuwa na mabadiliko ya sheria za kazi na kwamba zitasaidia katika ufanyaji wa tafiti mbalimbali za sheria za kazi ndani na nje ya nchi.

 

Kadhalika, alisema kuwa, juzuu zinasaidia kuonesha namna nchi inavyotekeleza mikataba ya kimataifa, inasaidia pia kuonesha hali halisi ya sheria za kazi na zinavyotafsiriwa nchini, hivyo kuhamasisha uwekezaji nchini kwa maendeleo endelevu kufikia Dira ya Taifa 2050.

 

“Juzuu hizi zitasaidia kuonesha mapungufu mbalimbali yaliyopo katika sheria zetu za kazi na hivyo kuchochea mabadiliko, hata kama ikitokea maamuzi ya Mahakama Kuu yamebatilishwa na Mahakama ya Rufani, inatokea nyakati ambapo si uamuzi wote unakuwa umebatilishwa, hivyo kipengele au vipengele ambavyo vinakuwa havijaguswa huendelea kuwa mwongozo sahihi.” Alieleza Mhe. Dkt. Mlyambina.

Kwa mujibu wa Mhe. Dkt. Mlyambina Juzuu hizo zinapatikana katika mfumo wa nakala ngumu na kwa njia ya mtandao/kielektroniki kupitia 'QR Code'.

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (kushoto) akikata utepe kuashiria uzinduzi wa moja ya Juzuu mbili wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa ya Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) iliyofanyika jana tarehe 25 Agosti, 2025 katika Ukumbi wa PSSSF jijini Dar es Salaam. Kulia ni Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina.

Uzinduzi Juzuu kwa njia ya kielektroniki.

Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina (kulia) akimkabidhi nakala ngumu ya Juzuu Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju  mara baada ya kuzindua wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa ya Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) iliyofanyika jana tarehe 25 Agosti, 2025 katika Ukumbi wa PSSSF jijini Dar es Salaam. 

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju akionesha nakala ngumu ya Juzuu aliyopatiwa na Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina (hayupo katika picha) mara baada ya uzinduzi wa Juzuu hizo.

(Picha na MARY GWERA, Mahakama)

 

 

JAJI MKUU AWAKUMBUSHA WAAJIRI NCHINI WAJIBU WA KUJIANDIKISHA NA KUWASILISHA MICHANGO YA WAFANYAKAZI KWENYE MIFUKO YA HIFADHI YA JAMII

·       Asema Mahakama haitosita kusimamia sheria dhidi ya waajiri wanaokiuka masharti ya sheria

·       Wafanyakazi nao wasisitizwa kutekeleza majukumu yao ipasavyo bila kusukumwa na kuwa na ujasiri ili kutoa taarifa za ukiukwaji wa sheria za usalama mahala pa kazi na taarifa muhimu nyinginezo

Na MARY GWERA, Mahakama-Dar es Salaam

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju amekemea vikali tabia ya baadhi ya Waajiri nchini kutowasilisha michango ya wafanyakazi wao kwenye Mifuko ya Hifadhi ya Jamii PSSSF na NSSF hali inayosababisha usumbufu kwa waajiriwa na kufunguliwa kwa mashauri mengi yanayotokana na migogoro ya kazi.

Akizungumza leo tarehe 25 Agosti, 2025 wakati akifungua Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) unaofanyika kwenye Ukumbi wa mikutano wa PSSSF jijini Dar es Salaam, Mhe. Masaju amesema kuwa, ni muhimu kwa Waajiri kuthamini maslahi ya wafanyakazi na kuthamini ubinadamu wao badala ya kujikita katika kutaka kutengeneza faida pekee.

“Mifuko ya Hifadhi ya Jamii PSSSF na NSSF ipo kwa ajili ya kuwalinda wafanyakazi wanapofikia uzee au wanapopata majanga kama ulemavu, au hata kwa familia zao baada ya kifo hivyo inasikitisha kuona baadhi ya waajiri wanakata michango ya wafanyakazi lakini hawawasilishi kabisa au wanachelewesha kuwasilisha kwenye mifuko husika. Hili ni kosa la kisheria, na ni dhuluma kwa mfanyakazi. Kwa hiyo, waajiri wote: Lipeni madeni ya michango mara moja na wasilisheni kwa wakati michango ya kila mwezi” amesema Jaji Mkuu

Kadhalika, amewasihi baadhi ya Waajiri ambao bado hawajajisajili kwenye kwenye Mfuko wa Fidia kwa Wafanyakazi (WCF) wajisajili kwa manufaa ya wafanyakazi.

“Waajiri endeleeni kujali maslahi ya ubinadamu wa wafanyakazi na sio faida tu mnazopata, nanyi Wakala wa Usalama Mahali pa Kazi (OSHA) ongezeni bidii katika ukaguzi ili kulinda afya za wafanyakazi na waelimisheni watumishi kuhusu sheria ya OSHA, wafanyakazi wapewe mafunzo ya mara kwa mara,” amesema Mhe. Masaju.

Jaji Mkuu amesema kuwa, hivi karibuni atarekebisha Kanuni za Uendeshaji wa Sheria ya Madai (Kanuni ya XXXV) ili madai ya NSSF yaweze kusikilizwa na kutolewa uamuzi wa haraka yaani summary proceedings / summary suit, njia ambayo haitumii mlolongo mrefu wa mashauri ya Madai.

Jaji Masaju vilevile ameishauri Mifuko ya Hifadhi kuwasiliana na Mkurugenzi wa Mashtaka kwani kutokulipa michango ya wafanyakazi kunakofanywa na Waajiri kunaweza vilevile katika mazingira fulani kutafsiriwa kukiuka aya ya 10 ya Sheria ya Makosa ya Uhujumu Uchumi [Sura ya 200 Marejeo ya 2023] ambayo inatengeneza kosa la kuisababishia mamlaka husika hasara.

Aidha, Jaji Mkuu ametoa rai pia kwa Wafanyakazi waliopo Serikalini na katika Sekta Binafsi kufanya kazi kwa bidii sambamba na kudumisha nidhamu kazini bila kulazimika kusimamiwa au kusukumwa katika utekelezaji wa majukumu yao.

“Heshimuni Sheria ya Usalama kazini na tambueni haki zenu. Watu wa utawala msiwakandamize wafanyakazi bila kuwajulisha haki zao, Kwa wafanyakazi; tambueni haki zenu. ulizeni, fuatilieni, hakikisheni kuwa michango yenu inaenda mahali sahihi. Hifadhi ya jamii ni msingi wa utu. Tuendelee kuwa taifa la haki, linalothamini binadamu kabla ya faida,” amesisitiza Mhe. Masaju.

Aidha, Mhe. Masaju ametoa rai kwa Waajiri kuhakikisha wanatekeleza viwango vya usalama kazini kulingana na sheria, kuwapa wafanyakazi mafunzo ya usalama mara kwa mara kuwasiliana, kuheshimu maelekezo ya usalama kazini na kutoa taarifa za ukiukwaji wa usalama kwa usiri na ujasiri na OSHA kwa ukaguzi wa mara kwa mara ili kubaini hatari mapema.

Kadhalika, Jaji Mkuu amempongeza Mtendaji Mkuu wa Wakala wa Afya na Usalama mahala pa Kazi kwa kuingia mkataba na Mahakama wa kutoa mafunzo ya miaka miwili kwa Maafisa wa Mahakama na wadau wake kote nchini, jambo ambalo linadhihirisha dhamira ya dhati ya Mhhimili wa Mahakama na Serikali katika kuboresha mazingira ya kazi na huduma kwa wananchi.

Jaji Mkuu alimshauri Mtendaji Mkuu wa OSHA kuangalia namna nyingineyo ya kuisaidia Mahakama kwa kuwanunulia vyombo vya usafiri kama pikipiki Mahakimu walioko katika vituo vya mbali, kompyuta mpakato, au kuangalia vilevile kama wanaweza kujenga majengo ya Mahakama.

Mhe George Masaju vilevile alizungumzia kuhusu nguzo tatu za Dira ya Maendeleo ya Taifa ambapo alisema nguzo ya kwanza ya Dira hiyo inagusia kuhusu uchumi imara jumuishi na shindani na kusisitiza kuwa, kwa vile tunataka kuwa na uchumi jumuishi ni lazima vilevile kujiuliza walemavu wanawasaidiaje kwenye uchumi huo jumuishi kama Dira ya Taifa ya Maendeleo inavyotaka.

“Ushirikiano huu ni utekelezaji wa Nguzo ya Tatu ya Mpango Mkakati wa Mahakama ya mwaka 2020/2021 – 2024/2025, inayolenga kuimarisha imani ya wananchi kwa Mahakama pamoja na ushirikishwaji wa wadau katika shughuli za Mahakama. Nimefurahi zaidi kuona mpango huu wa mafunzo unahusisha Watumishi wenye ulemavu kutoka taasisi mbalimbali za Serikali na Mahakama,” ameeleza.

Katika hatua nyingine, Mhe. Masaju amempongeza Mkurugenzi Mkuu wa PSSSF kwa kuendelea kushirikiana kikamilifu na Mahakama ya Kazi ambapo amesema, “natambua ushirikiano wenu katika mambo mbalimbali ikiwa pamoja na mafunzo kwa watumishi wa Mahakama.”

Kwa upande mwingine, Jaji Mkuu amesema Utatu ni nguzo muhimu katika kutekeleza, kusimamia na kutafsiri sheria za kazi hivyo, ushirikiano wa wadau wa utatu ni wa msingi katika kuongeza ufanisi na tija ya Mahakama za Kazi.

Akizungumzia kuhusu Kaulimbiu ya Mkutano huo isemayo: “Mchango wa Wadau wa Haki Kazi katika kufikia Dira ya Maendeleo ya Taifa 2050”, Jaji Mkuu amesema kuwa, ili Taifa liweze kufikia malengo ya Dira hiyo ni muhimu kutambua kwamba kazi ni uti wa mgongo wa maendeleo ya mtu mmoja  na taifa kwa ujumla, hivyo Wadau wa Haki wanapaswa kujituma kufanya kazi kwa bidii kwa kutumia sayansi na teknolojia katika kuboresha utendaji kazi katika sekta mbalimbali ikiwemo  kilimo, viwanda, biashara, afya, elimu  na sekta muhimu katika utoaji wa huduma ikiwemo wadau wa haki kazi ili kutengeneza Uchumi jumuishi na shindani.

“Tuitumie vyema fursa hii kutoa maoni na ushauri ili kuisaidia Serikali na wadau wengine kuimarisha utekelezaji wa vipaumbele vilivyoainishwa kwenye Dira ya 2050,” amesisitiza Mhe. Masaju.

Ameongeza kuwa, anaamini  mkutano huo ni wakati mzuri wa kuangalia namna ya kutengeneza ajira nyingi na bora zaidi haswa kwa vijana, kupanua wigo wa huduma za Hifadhi ya Jamii, na kukuza vyama vyenye nguvu na uwakilishi wa waajiri na wafanyakazi.

Katika hatua nyingine, Jaji Mkuu amelishukuru Shirika la Kazi Duniani kwa kufadhili mafunzo mbalimbali kwa Majaji yakiwemo ya hivi karibuni yaliyowahusisha Majaji Wafawidhi wote jijini Arusha.

Katika hafla ya ufunguzi wa Mkutano huo Jaji Mkuu amezindua Juzuu mbili za maamuzi ya Mahakama Kuu kuhusu migogoro ya kazi nchini. Ya kwanza ikiwa ni ya kipindi cha 2010 hadi 2022, na ya pili ikihusu miaka ya 2023 hadi 2024.

“Natambua pia ILO wamekuwa wakifadhili uaandaaji na uchapishaji wa High Court Labour Law Compendium. Tangu mwaka 2023 ILO kwa kushirikiana na Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi mnaandaa Juzuu. Mlianza na ile ya Mahakama ya rufani, na sasa za Mahakama Kuu. Hakika Uongozi mahiri wa ILO unaacha alama kubwa kwa Mahakama ya Tanzania.

Ameongeza kuwa, anatarajia zitachapishwa nakala za kutosha kila Jaji nchini na wadau wa haki kazi kupata nakala ikiwa ni pamoja na Ofisi ya Kamishna wa Kazi, Shule ya Sheria, Vyuo Vikuu vinavyofundisha sheria nchini, IJA, Maktaba ya Taifa, Government printers, Mwanasheria Mkuu wa Serikali, Wakili Mkuu wa Serikali na wengineo.

Katika hafla hiyo ya ufunguzi wa Mkutano huo, Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju amekabidhiwa Tuzo Maalum ya kutambua mchango wake na ushirikiano wake katika kukuza mazungumzo ya kijamii na kukuza Haki ya Kazi nchini.

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju akifungua Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) leo tarehe 25 Agosti, 2025 kwenye Ukumbi wa mikutano wa PSSSF jijini Dar es Salaam.

Picha mbalimbali za Washiriki wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee) wakisikiliza hotuba ya ufunguzi wa Mkutano huo ilikuwa ikitolewa na Mgeni Rasmi Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (hayupo katika picha) leo tarehe 25 Agosti, 2025 katika Ukumbi wa mikutano wa PSSSF jijini Dar es Salaam.

Mkurugenzi Mkazi wa Shirika la Kazi Duniani (ILO) kwa Nchi za Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda na Burundi, Bi. Caroline Mugalla akitoa neno wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

Jaji Mkuu wa Tanzania, Mhe. George Mcheche (kushoto) Masaju akikata utepe kuashiria uzinduzi wa moja ya Juzuu mbili alizozindua leo tarehe 25 Agosti, 2025 wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju akionesha moja ya Juu alizozindua leo tarehe 25 Agosti, 2025 wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (kushoto) akipokea tuzo maalum aliyopatiwa na Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina ikiwa ni ishara ya kutambua mchango wake katika sekta ya haki.

Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina (kulia) akisalimiana na 

Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (kushoto) wakati  alipowasili katika Ukumbi wa Mikutano PSSSF jijini Dar es Salaam leo tarehe 25 Agosti, 2025 kwa ajili ya kufungua Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania Divisheni ya Kazi, Mhe. Dkt. Yose Joseph Mlyambina akitoa neno wakati wa hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

Meza Kuu ikiongozwa na Mgeni Rasmi ambaye ni Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (katikati) wakiwa katika picha ya pamoja na Kamati ya Maandalizi ya Mkutano huo.

Meza Kuu ikiongozwa na Mgeni Rasmi ambaye ni Jaji Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. George Mcheche Masaju (katikati) wakiwa katika hafla ya ufunguzi wa Mkutano wa Tisa wa Kamati ya Utatu (Tripartite Users Committee).

(Picha na MARY GWERA, Mahakama)