Na FAUSTINE KAPAMA-Mahakama, Dar-es-Salaam
Jaji Kiongozi wa Mahakama
Kuu ya Tanzania, Mhe. Dkt. Mustapher Mohamed Siyani amewahimiza wadau wa
usuluhishi, ikiwemo mashirika ya kimataifa, asasi za kiraia, Wasuluhishi na jamii
kwa ujumla kuendelea kuwekeza katika mifumo kwenye njia mbadala za utatuzi wa
migogoro, ikiwemo usuluhishi ili kuimarisha haki na utawala bora nchini.
Mhe. Dkt. Siyani ametoa
wito huo jana tarehe 16 Januari, 2025 kwenye hafla ya utoaji Tuzo kwa Wadau
mbalimbali wa usuluhishi na upatanishi iliyofanyika katika Ukumbi wa Mikutano
Mlimani City, Wilaya ya Kinondoni jijini Dar es Salaam.
“Litakuwa jambo zuri kama
Wadau katika mnyororo wa haki madai wataendelea kuwekeza katika maeneo mbalimbali,
ikiwemo mafunzo ya Wasuluhishi, kubadilishana uzoefu, kuboresha
mbinu za kisasa za usuluhishi na kuhakikisha kuwa huduma hizi zinawafikia
wananchi wengi zaidi katika nchi yetu,” alisema.
Jaji Kinongozi
alibainisha pia kuwa ili kujenga mfumo wa usuluhishi unganishi, ushiriki wa
wadau mbalimbali, ikiwa ni pamoja na Serikali, asasi za kiraia, jamii za wenyeji
na Taasisi za kimataifa zinazohusika na haki za binadamu ni muhimu, huku Viongozi
wa Dini na wazee wakiwa na jukumu katika kusimamia na kutoa mwongozo kuhusu
njia bora za utatuzi wa migogoro.
Aidha, alieleza kuwa pamoja
na Tanzania kuwa na zaidi ya Sheria 24 zinazohusu utatuzi wa migogoro kwa njia mbadala,
bado migogoro mingi imeendelea kuwepo mahakamani, hivyo ni wazi mifumo ya
kisasa ya usuluhishi inahitaji kuangaliwa upya kwa mtazamo wa ubunifu ili kuendana
na mabadiliko na mahitaji ya sasa kijamii na kiuchumi.
“Kwa kuunganisha mifumo
ya jadi na kisasa tunaweza kufikia matokeo bora katika utatuzi wa migogoro,
kupunguza mzigo kwa Mahakama zetu na kuhakikisha kwamba haki za binadamu
zinaheshimiwa,” Mhe. Dkt. Siyani alisema kwenye hafla hiyo iliyoandaliwa na
Mahakama Kuu Kituo cha Usuluhishi kwa kushirikiana na Shirika la Misaada la Kijerumani
GIZ.
Kadhalika, Jaji Kiongozi
alibainisha kuwa hafla na makongamano kama hayo hutoa fursa ya kufikiri namna
ya kuboresha mfumo wa haki madai na hivyo kuihakikishia jamii upatikanaji wa
haki kwa wakati na gharama nafuu.
Alitumia fursa hiyo kuwaomba
Wadau kuendeleza majadiliano kama hayo kwa lengo la kuthathimini mchango wa
mbinu za jadi na namna zinavyoweza kuunganishwa na zile za kisasa katika utatuzi
wa migogoro ili kupata mfumo bora jumuishi wa haki madai.
“Kwa kufanya hivyo, Nchi
yetu inaweza kukuza mfumo wa haki madai ulio bora, shirikishi na wenye ufanisi,
utakaoberesha mchakato wa upatikanaji wa haki na hivyo kuimarisha mshikamano wa
kijamii, huku tukihifadhi na kuheshimu tamaduni zetu…
“Hili ni jambo bora sana hasa
wakati huu tunapotengeneza Dira ya Taifa kuelekea mwaka 2050. Kila mmoja wetu
anapaswa kujiuliza anapenda Tanzania ya mwaka 2050 iweje
linapokuja suala la utatuzi wa migogoro na achangie maoni yake ili kuiboresha Dira
ijayo ya Maendeleo ya Taifa letu,” Mhe. Dkt. Siyani alisema.
Awali akizungumza katika
hafla hiyo, Jaji Mfawidhi wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Kituo cha Usuluhishi,
Mhe. Zahra Maruma alieleza kuwa migogoro katika jamii ni jambo ambalo haliwezi
kuepukika, kwani katika Dunia ya leo migogoro na tofauti za kijamii zinaendelea
kuongezeka katika masuala ya ardhi, ajira, familia, biashara na mengine.
“Jambo la msingi ni kuweka
mifumo ambayo itawezesha kutatua migogoro hiyo. Usuluhishi ni moja ya mifumo katika
kutatua migogoro, kama inavyosisitizwa chini ya Ibara ya 107A(2)(d) ya Katiba
ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Hivyo usuluhishi hauwezi kupuuzwa kwani ni
njia yenye kuleta maelewano na kutafuta suluhu kwa pamoja ambazo zinaweza
kuleta manufaa kwa pande zote zinazohusika katika mgogoro,” alisema.
Jaji Mfawidhi alibainisha
pia kuwa usuluhishi hauwezi kuepukika katika zama hizi za mapinduzi ya viwanda
ambapo mabadiliko makubwa yanaonekana katika teknolojia, uchumi na jamii ambayo
inahitaji njia za haraka na nyepesi zisizo na gharama katika kushughulikia
migogoro.
Alieleza kuwa ndiyo sababu
kuna ongezeko na kukua kwa kasi ya matumizi ya njia za usuluhishi katika
utatuzi wa migogoro duniani kote, hivyo usuluhishi katika jamii za kiafrika siyo
jambo jipya, kwani ulikuwepo toka enzi za mababu karne ya 19, ukitumika katika kutatua
migogoro kwa kufuata taratibu za kimira, kitamaduni na umekuwa wenye manufaa
makubwa.
“Bado Viongozi katika jamii
wana nafasi na mchango kubwa katika kutatua migogoro hiyo kwa amani kupitia
usuluhishi. Hali hii inatuonesha kuwa usuluhishi ni njia sahihi ya kujenga
madaraja badala ya kuta na kuleta umoja badala ya mgawanyiko,” Mhe. Maruma alisema.
Hafla hiyo ya utoaji Tuzo
ilihudhuriwa na Viongozi mbalimbali wa Mahakama, Wadau wa Upatanishi, Viongozi
wa Serikali na Dini, Wanasheria, Wanafunzi kutoka Shule ya Sheria kwa Vitendo
na Watumishi wa Mahakama.
Jumla ya Wadau 23
walikabidhiwa Tuzo hizo, wakiwemo Majaji wa Mahakama Kuu, Mahakimu, Mawakili wa
Serikali na Kujitegemea, Wapatanishi Binafsi, Mifuko ya Kijamii ya NSSSF na
PSPSF, Wasomi na Watumishi kutoka Taasisi mbalimbali.
Naibu Wasajili wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na chini) na Wadau mbalimbali wakifuatilia yaliyokuwa yanajiri kwenye hafla hiyo.