·Aeleza umuhimu za kuzingatia jinsia mahakamani
·Wenyewe watuma salamu kwa Wahasibu wanaokalia fedha za mirathi
Na
Faustine Kapama`– Mahakama, Morogoro
Msajili wa Mahakama Kuu ya
Tanzania, Mhe. Sharmillah Sarwatt amewahimiza Naibu Wasajili na Watendaji wa
Mahakama katika Kanda zote nchini kuzingatia jinsia wanapotekeleza majukumu yao
katika muktadha mzima wa utoaji haki.
Mhe. Sarwatt alitoa wito huo
leo tarehe 7 Machi, 2023 alipokuwa anawasilisha mada kuhusu ‘Jinsia katika Muktadha
wa Mahakama” kwenye mafunzo yanayofanyika mjini hapa kuhusu mfumo mpya wa
kielekroniki (e-complaint) wa kutoa na kupokea maoni, maulizo na malalamiko (mrejesho) kutoka kwa
wananchi.
“Kuwa na jicho la kijinsia mahakamani
ni muhimu katika mchakato mzima wa kutoa uamuzi au haki kwa usawa endelevu kwa
wote. Tukifanya hivi tutakuwa tunatekeleza kwa vitendo dira yetu ya Mahakama ambayo
ni haki sawa kwa wote,” alisema.
Msajili huyo amewakumbusha
washiriki hao wa mafunzo kuwa katika kutekeleza jukumu lake la kikatiba kwa
mujibu wa Ibara ya 107A ya Katiba, Mahakama ya Tanzania imekuwa ikizingatia kwa
muda wote usawa wa kijinsia.
Alieleza kuwa Mahakama imekuwa
ikifanya hivyo ili kuhakikisha kuna usawa kamili katika nyanja zote za maisha na
imekuwa ikisisitiza kutenda haki bila kuwa na upendeleo kwa kila mtu kulingana
na maadili yanayokubalika au mwenendo wa haki.
“Mara nyingi watu wanafikiri
unaposema jinsia unazungumzia mwanamke au mwanaume, hapana. Jinsia ni hali ya kijamii
inayotufanya tufahamike katika hali tuliyonayo na kutokana na majukumu
tuliyonayo katika jamii, ndiyo yanatufanya tuwe hivyo,” alieleza.
Alifafanua kuwa uwepo wa
usawa kijinsia ni kuwa na haki au fursa sawa katika jamii kutokana na hali mtu
aliyonayo. Alitolea mfano mtu mwenye ulemavu wa viungo hawezi kunyimwa kazi
baada ya kufaulu usaili kwa sababu ya ulemavu wake.
“Huu ndio usawa wa kijinsia
tunaousema, hautokani kuwa mwanamke wala kuwa mwanaume, bali ni hali mtu aliyonayo
na anakuwa na haki au fursa sawa na mtu mwingine. Tukizingatia haya katika
sehemu zetu za kazi kutakuwa na manufaa makubwa sana na hakutakuwa na
malalamiko,” alisisitiza.
Alitaja baadhi ya faida au
manufaa ya kuzingatia jinsia sehemu za kazi ikiwemo kuokoa maisha katika jamii,
kuwa na huduma bora za afya, kuchagiza ukuaji wa uchumi, kuwepo ulinzi wa
kisheria, kupunguza umaskini na kupelekea amani katika jamii.
“Naomba tuelewane vizuri tunapozungumzia
kuokoa maisha tunamaanisha nini. Mfano una kesi mbili, moja ya mauaji na
nyingine ya mirathi ya mama ambaye anategemea fedha zipatikane ili akahudumie watoto
wake, unadhani utaanza kusikiliza kesi ipi kati ya hizi? Ukianza na hii ya
mirathi utamsaidia huyu mama kuokoa maisha ya watoto wake, hii ndiyo faida
tunayozumzia hapa,” alisema.
Awali akiwasilisha mada
kuhusu kuboresha ukaguzi na usimamizi, Naibu Msajili kutoka
Idara ya Usimamizi na Ukaguzi wa Shughuli za Kimahakama na Maadili, Mhe. Kinabo
Minja aliwapongeza viongozi hao kwa ukaguzi ambao ulifanyika vizuri kwa mwaka
jana, ambapo waliweza kukagua Mahakama kwa kiwango kizuri.
“Ukaguzi kwa mwaka jana
ulikuwa kwa wastani wa asilimia 98, hiki ni kiwango kizuri, hivyo nawapongeza
sana kwa hatua hii,” alisema na kubainisha pia kuwa kulionekana kupungua kwa
Mahakama zenye changamoto zinazojirudia, ikwemo uwekaji wa kumbukumbu na utoaji
wa nakala za hukumu.
Mhe. Minja alibainisha kuwa
hali hiyo inaonyesha viongozi hao walibaini changamoto zilizokuwepo na kuchukua
hatua stahiki, hivyo kuweza kusababisha kupungua. Alitaja baadhi ya changamoto
zingine ambazo zinajirudia ni kutoingiza kwa usahihi taarifa za mashauri na
kushindwa kuonyesha muda wa kuanza kwa shauri.
“Ni muhimu kupanga muda
wa kusikiliza mashauri ili kuondoa malalamiko ya wananchi kukaa mahakamani kwa
muda mrefu. Haipendezi mtu anakuja asubuhi kusikiliza kesi yake lakini anaitwa
saa tisa na kuambiwa kuwa kesi yake inaahirishwa, hii inatufanya tuonekane
hatuna maana,” alisema.
Akichangia uwasilishaji
wa mada hizo, Mtendaji wa Mahakama Kanda ya Dodoma, Bw. Sumera Manoti, alishauri
uongozi wa Mahakama kuangalia jicho la kijinsia kwa namna tofauti, hasa katika
kuboresha miundombinu ya majengo ya Mahakama yanayojegwa au kukarabatiwa kwa
sasa.
“Itapendeza kama
kutakuwepo na mazingira wezeshi kwa wenzetu wenye mahitaji maalumu kupata
huduma wakiwa mahakamani. Hivi vyumba vya akina mama kunyonyeshea watoto, au
vyoo vya watu wenye mahitaji maalumu visiwe kwenye Vituo Jumuishi pekee, bali
pia vijengwe kwenye Mahakama za kawaida,” alishauri.
Kwa upande wake, Naibu Msajili
wa Mahakama Kuu, Masjala Kuu, Mhe. Elimo Massawe alituma salamu kwa Wahasibu wa
Mahakama katika ngazi za Kanda na Mikoa wanaokalia fedha za mirathi na kulipa
kwa wahusika kwa mapenzi yao.
Alieleza kuwa kumekuwepo
na fedha nyingi zinazotokana na masuala ya mirathi ambazo zimerundikana kwenye
akaunti za Mahakama na zimewekwa bila kuwanufaisha wanaohusika.
“Tumewaacha hawa Wahasibu
kulipa fedha hizi kwa mapenzi yao. Wakati mwingine wanaanza kusikiliza upya
mashauri haya kwa kuhoji nyaraka walizopokea kutoka mahakamani, hii haikubaliki
hata kidogo. Twendeni tukakwamue hizi fedha ambazo Wahasibu wanalipa wakipenda
wao,” alisisitiza.
Mahakama ya Tanzania
inaendesha mafunzo maalumu kwa Naibu Wasajili na Watendaji kuwapika katika
utekelezaji wa mfumo mpya ulioanzishwa wa kutoa na kupokea maoni,
maulizo na malalamiko (mrejesho) kutoka kwa wananchi.
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni