Alhamisi, 13 Aprili 2023

MAHAKAMA YANG’ARA UTOAJI HAKI KWA WANANCHI

·Uondoshaji, umalizaji mashauri waongezeka kwa kasi

Na Faustine Kapama-Mahakama, Mwanza

MAHAKAMA ya Tanzania imepata mafanikio makubwa katika utekelezaji wa majukumu yake ya utoaji haki kwa wananchi kwa mwaka 2022, hivyo kufanya dira yake katika utoaji na kupatikana haki kwa wakati na kwa wote kuwa kweli.

Hayo yamebainishwa jana tarehe 12 Aprili, 2023 jijini hapa na Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma alipokuwa akiwasilisha mada kwenye Kikao cha Tathmini ya Utendaji wa Mahakama na Mapitio ya Mpango Mkakati wa Nusu ya Kwanza (2020/2021-2024/2025). 

“Utendaji katika maeneo ya kiwango cha uodoshaji na kumaliza mashauri (case clearance and disposal rate), mlundikano na muda ulivuka malengo mengi yaliyowekwa katika Mpango Mkakati wa Mahakama na Mradi wa Maboresho ya Mahakama. Wakati huu tumefanya dira yetu ya kutoa haki kwa wakati na kupatikana kwa wote kuwa ukweli,” alisema.

Mhe. Chuma alieleza kuwa kwa kipindi cha miaka mitatu iliyopita, utendaji wa Mahakama ya Tanzania katika kazi zake za kimahakama umekuwa ukiimarika katika ngazi ya kimahakama moja na kitaasisi kwa ujumla.

"Haya ni matokeo ya mikakati iliyowekwa na Mahakama na kuungwa mkono na Serikali ikiwa ni pamoja na kuongeza idadi ya maofisa wa Mahakama, kuondolewa vikwazo mbalimbali, matumizi ya Teknolojia ya Habari na Mawasiliano na ushirikishwaji wa kimkakati wa wadau," alisema.

Kadhalika, alieleza kuwa mapitio ya mara kwa mara ya sheria, mipango ya kuondosha mashauri, kujitoa na kujitolea kwa wafanyakazi na mabadiliko ya mtazamo ni miongoni mwa sababu za mafanikio hayo.

Msajili Mkuu alibainisha kuwa mwaka 2022 waliofungua kesi waliongezeka kwa asilimia tatu ikilinganishwa na mwaka 2021, Mahakama za Mwanzo zilifungua asilimia 68 ya mashauri yote yaliyofunguliwa nchi nzima huku zikiamua asilimia 66 ya mashauri yote yaliyoamuliwa katika ngazi zote za Mahakama.

Alibainisha kuwa Mahakama za Hakimu Mkazi, Mahakama za Wilaya na Mahakama za Watoto zilifungua asilimia 23 ya mashauri yote na kuamuliwa kwa asilimia 24.

Kwa upande wa Mahakama Kuu, Mhe. Chuma alieleza kuwa ufuguaji wa mashauri ulikuwa asilimia nane na kuamua kwa asilimia tisa, huku katika Mahakama ya Rufani ufunguaji ukiwa asilimia moja na kuamua kwa asilimia kamam hiyo.

Msajili Mkuu alieleza zaidi kwamba mrundikano wa mashauri kwa jumla ulipungua kwa asilimia tano, ambayo ni kutoka asilimia 11 mwaka 2021 hadi asilimia sita mwaka 2022.

Akisisitiza kuhusu kupungua kwa mlundikano katika kila ngazi ya Mahakama, Mhe. Chuma alisema kumepungua kwa asilimia saba katika Mahakama za Wilaya, asilimia 13 katika Mahakama ya Hakimu Mkazi, asilimia tano Mahakama Kuu na asilimia tisa Mahakama ya Rufani.

“Mahakama za Hakimu Mkazi na Mahakama za Wilaya zinazochangia asilimia 61 ya mlundikano wote wa mashauri zina asilimia 20 ya mlundikano ambazo hazipo ndani ya mamlaka yake. Kesi hizi zinajumuisha asilimia 12 ya mlundikano mzima,” Msajili Mkuu alisema.

Alibainisha pia kuwa sehemu ya kesi zisizo na mamlaka katika mlundikano mzima imepungua kwa asilimia 11.1 kutoka asilimia 21.1 mwaka 2021 hadi asilimia 12 mwaka 2022.

Kuhusu kiwango cha uondoshaji (clearance rate), Msajili Mkuu alidokeza zaidi kuwa kiwango hicho cha jumla kiliongezeka kutoka asilimia 99 mwaka 2021 hadi asilimia 106 kwa mwaka 2022.

Alisema kiwango cha uondoshaji kiliongezeka katika Mahakama ya Rufani kutoka asilimia 73 hadi 93, Mahakama Kuu kutoka asilimia 112 hadi 113, Mahakama za Wilaya kutoka asilimia 98 hadi 106 wakati Mahakama ya Mwanzo ni kutoka asilimia 97 hadi 104..

Hata hivyo, Mhe. Chuma alikuwa haraka kueleza kuwa kiwango cha uodoshaji kilishuka katika Mahakama za Hakimu Mkazi kutoka asilimia 130 mwaka 2021 hadi asilimia 122 mwaka 2022.

Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi iliongoza kwa asilimia 174 kwa kiwango cha uodoshaji ikifuatiwa na Mahakama Kuu Divisheni ya Biashara kwa asilimia 148, Mahakama Kuu Kanda ya Bukoba ilishika nafasi ya tatu kwa asilimia 143, Mahakama Kuu Divisheni ya Ardhi ikishika nafasi ya nne kwa asilimia 133 na Mahakama Kuu Kanda ya Tanga ilikuwa ya tano kwa asilimia 123.

Kwa upande wa Mahakama za Hakimu Mkazi, Iringa iliongoza kwa asilimia 320, ikifuatiwa na Mbeya kwa asilimia 235, ya tatu ilikuwa Arusha yenye asilimia 233, Dodoma ilishika nafasi ya nne kwa asilimia 206, huku Shinyanga ikiwa ya tano kwa asilimia 193.

Katika ngazi ya Mahakama za Wilaya, Longido iliongoza kwa asilimia 159, ikifuatiwa na Malinyi asilimia 154, Namtumbo ilikuwa ya tatu kwa asilimia 152, Mvomero iliibuka na asilimia 145 na Manyoni ilikuwa ya tano kwa asilimia 139.

Msajili Mkuu pia alieleza kuwa kiwango cha umalizaji (disposal rate) kiliongezeka kwa asilimia sita kutoka asilimia 78 mwaka 2021 hadi asilimia 84 mwaka 2022. Katika Mahakama ya Rufani kiwango cha uondoshaji kiliongezeka kutoka asilimia 21 hadi 27, Mahakama Kuu kutoka asilimia 55 hadi 64.

Mhe. Chuma alieleza zaidi kuwa kiwango cha uondoshaji katika Mahakama za Hakimu Mkazi kiliongezeka kutoka asilimia 67 hadi 75, katika Mahakama za Wilaya kutoka asilimia 70 hadi 78  na Mahakama ya Mwanzo kutoka asilimia 89 hadi 93.

Mahakama Kuu Divisheni ya Kazi iliongoza kwa asilimia 87, ikifuatiwa na Mahakama Kuu Divisheni ya Biashara kwa asilimia 78, Mahakama Kuu Divisheni ya Ardhi ilishika nafasi ya tatu kwa asilimia 76, Kanda ya Mahakama Kuu Tanga ilikuwa ya nne kwa asilimia 73 na Mahakama Kuu Kanda ya Bukoba ikawa ya tano kwa asilimia 70.

Kwa upande wa Mahakama za Hakimu Mkazi, Iringa iliongoza kwa asilimia 89, ikifuatiwa na Morogoro yenye asilimia 88, ya tatu ilikuwa Shinyanga yenye asilimia 87, ikifuatiwa na Dodoma, Katavi na Mwanza zenye asilimia 87.

Katika ngazi ya Mahakama ya Wilaya, Manyoni iliongoza kwa asilimia 97, ikifuatiwa na Mpanda kwa asilimia 95, Namtumbo ilikuwa ya tatu kwa asilimia 93, Chato ilikuwa ya nne kwa asilimia 92 na Mvomelo ilikuwa ya tano kwa asilimia 91.

Msajili Mkuu pia alieleza kuwa ufaulu wa majaji na mahakimu binafsi uliimarika mwaka 2022. Alisema majaji 43 ambao ni asilimia 44 waliamua kesi 220 au zaidi tofauti na majaji 30 ambao ni asilimia 36 mwaka 2021.

Aidha, alisema majaji 27 ambao ni asilimia 30 waliamua kati ya 100 na 219 tofauti na majaji 39 ambao ni asilimia 46 kwa mwaka 2021 na majaji 27 waliamua chini ya mashauri 100.

Katika ngazi ya Mahakama za chini, Mhe. Chuma alieleza kuwa Mahakimu 52 wa Mahakama za Hakimu Mkazi na Wilaya, ambao ni asilimia 14 waliamua mashauri  250 au zaidi tofauti na Mahakimu 30 mwaka 2021.

Alibainisha kuwa mashauri 217, sawa na asilimia 57 ndiyo yaliyoamuliwa kati ya mashauri 100 na 249 huku Mahakimu 113 ambayo ni asilimia 30 waliamua  mashauri chini ya 100 na Naibu Wasajili 15 waliamua mashauri 100 na zaidi ambapo 20 kati yao waliamua mashauri chini ya 100. 

Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma akiwasilisha mada kwenye Kikao cha Tathmini ya Utendaji wa Mahakama na Mapitio ya Mpango Mkakati wa Nusu ya Kwanza (2020/2021-2024/2025). 

Sehemu ya Majaji wa Mahakama ya Rufani (juu na chini) ikisikiliza uwasilishaji wa mada kutoka kwa Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma (hayupo kwenye picha).


Sehemu nyingine ya Majaji wa Mahakama ya Rufani (juu na chini) ikisikiliza uwasilishaji wa mada kutoka kwa Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma (hayupo kwenye picha).




Sehemu ya Majaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na chini) ikisikiliza mada hiyo.
Sehemu nyingine ya Majaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na chini) ikisikiliza mada hiyo.

Sehemu ya tatu ya Majaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na chini) ikisikiliza mada hiyo.


Sehemu nyingine ya nne ya Majaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na chini) ikisikiliza mada kutoka kwa Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma (hayupo kwenye picha).

Sehemu nyingine ya tano ya Majaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania (juu na picha mbili chini) ikisikiliza mada kutoka kwa Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma (hayupo kwenye picha).


Sehemu ya watumishi wa Mahakama Kuu ya Tanzania nma Tume ya Utumishi ya Mahakama (juu na picha mbili chini) ikisikiliza mada kutoka kwa Msajili Mkuu wa Mahakama ya Tanzania, Mhe. Wilbert Chuma (hayupo kwenye picha).



Hakuna maoni:

Chapisha Maoni